Podgorica, 10. maj 2019. godine - Predsjednik Savjeta za građansku kontrolu rada policije mr.sci Aleksandar Saša Zeković govorio je na panelu o izazovima i rješenjima za osiguranje djelotvornosti istraga u Crnoj Gori u sklopu konferencije “Standardi djelotvornosti istraga za djela mučenja u Crnoj Gori”. 

Konferenciju organizovao Savjet Evrope uz podršku Evropske unije u sklopu projekta “Horizontal facility for Western Balkans and Turkey” koji je posvećen borbi protiv zlostavljanja i nekažnjavanja i jačanje primjene sudse prakse Evropskog suda za ljudska prava na nacionalnom nivou. Više o projektu na ovom linku.

Zeković je predstavio ključna zapažanja i iskustva Savjeta za građansku kontrolu rada policije i istakao da je ključni problem crnogorske policije, iz percepcije nezavisnog nadzora, sakriveno nedolično ponašanje policijskih službenika koje ostaje takvo, uglavnom, zbog postojanja policijske kulture koja podstiče odsustvo odgovornosti, unutrašnju solidarnost po svaku cijenu i ćutanje o raznim kontroverzama i događajima. 

Predsjednik Savjeta Zeković je istakao da službenici policije koji ne djeluju sa integritetom ne mogu računati na povjerenje zajednice u čijoj su službi i podsjetio da na to ukazuje i posljednji Izvještaj Komiteta Savjeta Evrope za sprječavanje mučenja i nečovječnih ili ponižavajućih kazni i postupak (CPT).

Zeković je posebno predstavio slučaj policijskog službenika iz Bara, N.M, koji je u relativno kratkom periodu priznao izvršenje više krivičnih djela, uključujući i zlostavljanje građana, a državni tužioci i nadležni sud su prihvatili sa njim sporazum o priznanju krivice.

Savjet je u 2018 registrovao nekoliko pojedinačnih primjera priznanja policijskih službenika da su zlostavljali građane. To je dodatno produbilo krizu disciplinskog sistema unutar MUP-a i kapacitete starješina policije i unutrašnje kontrole policije da objektivno i blagovremeno utvrde osnovanost upotrebe sredstava prinude i prekoračenje ovlašćenja. To govori i o nedostatku moralne hrabrosti kod policijskih službenika da u okviru mehanzimama policije i MUP-a priznaju prekoračenja ovlašćenja. Prvobitno se ospore svi navodi o zlostavljanju, pretpostavljeni starješina ocijeni da je upotreba sredstva prinude bila opravdana a kasnije, u postupcima izvan policijske organizacije, dođe do priznanja izvršenja krivičnih djela. Takva situacija kompromituje uspostavljenu odgovornost u policiji kao i interne istrage i sankcije. 

Zeković je kazao da Savjet ne može komentarisati procedure i postupke koji se sprovode izvan policijske organizacije ali na osnovu dugogodišnje prakse i posvećenog rada prepoznaje problem nekažnjivosti za zlostavjanje građana bez obzira da li se radi o mučenju, nečovječnom i ponižavajućem postupanju i kažnjavanju. 

Zeković je prepoznao i pozdravio ozbiljne napore ministra unutrašnjih poslova, Mevludina Nuhodžića, i direktora Uprave policije, dr Veselina Veljovića, po pitanju otklanjanja ranijih posljedica kršenja prava, povećanja ugleda policije i prevazilaženju policijske kulture koja je potpuno ograničavala demokratski nadzor i tužilačke istrage i generisala negativna raspoloženja u javnosti prema policiji.

U sklopu eve sesije panelisti, pored Zekovića, su bili: Boštjan Škrlec, konsultant Savjeta Evrope, moderator,  Ljiljana Klikovac, rukovoditeljka Osnovnog državnog tužilaštva u Podgorici, Zoran Brđanin, načelnik Odjeljenja za analitiku i unapređenje rada u Upravi policije, mr.sci Tea Gorjanc Prelević, direktorka “Akcije za ljudska prava” i  Milan Radović, koordinator iz Građanske alijanse a prethodno je Christian Loda, iz Sekretarijata Evropskog komiteta za sprječavanje mučenja i nečovječnog ili ponižavajućeg postupanja ili kažnjavanja (CPT) predstavio zaključke i preporuke CPT izvještaja za Crnu Goru.