Podgorica, 10. decembar 2021. godine - Gospodin Miodrag Vlahović, građanin iz Podgorice, predsjednik nevladine organizacije “Crngorski helsinški odbor”, obratio se pritužbom Savjetu za građansku kontrolu rada policije, zato što je brojnim građanima i njemu lično, dana 4. septrembra 2021. godine, Uprava policije Crne Gore onemogućila kretanje iz Podgorice na Cetinje. 

Gospodin Vlahović je zatražio da se provjeri da li su time policijski službenici postupali u skladu sa pozitivnim propisima i svojim ovlašćenjima te da li je došlo do povrede prava građana u smislu nezakonitog ograničavanja slobode kretanja, slobode izražavanja i prava na mirno okupljanje.

“Naime, dana 4. septembra 2021. godine, brojni građani, među kojima i ja, ostali su zaglavljeni u koloni vozila u Donjoj Gorici jer im službenici Uprave policije nijesu dozvolili dalje kretanje u pravcu Cetinja i primorja. O tome su pisali svi mediji i objavljeno je na desetina fotografija i snimaka koji potvrđuju takvo postupanje policije, kako 4. tako i 5. septembra, ali je fokus moje pažnje na 4. septembar ove godine” naveo je Vlahović u pritužbi. 

“Molim da provjerite da li je odluka Uprava policije o oduzimanju tj. ograničavanju slobode kretanje osnovana i opravdana pri čemu molim da posebno cijenite okolnost da službenici Uprave policije prisutnim građanima nijesu pružili nikakvo usmeno obrazloženje, niti predočili pisanu odluku o ograničavanju kretanja” zaključio je Vlahović u svojoj pritužbi i zatražio da u postupku građanske kontrole bude tretiran pod punim identitetom.

Pritužbu, u svojstvu obrađivača i izvjestioca, zadužio je prof. dr Dražen Cerović, član Savjeta. 

Savjet je pozvao Upravu policije da se izjasni o primjedba građanina gospodina Vlahovića u najkraćem roku. Savjet je zatražio od direktora Uprave policije da precizira ko je donio odluku o totalnom zatvaranju saobraćaja prema Cetinju, na osnovu kojih propisa i posebno da li je ta mjera bila proporcionalna cilju koji se želio postići.

Kako Uprava policije nije odgovarala povodom ove pritužbe (podnijeta 9. septembra 2021. godine), Savjet je uputio više urgencija direktoru Uprave policije. Konačno na primjedbe predsjednika Crnogorskog helsinškog odbora, Miodraga Vlahovića, direktor Uprave policije se izjasnio (15. novembra 2021. godine) kroz odgovor načelnika Centra bezbjednosti (CB) Podgorica gospodina Gorana Jokića.

Načelnik CB Podgorica je obavijestio Savjet da su službenici Uprave policije 4. i 5. septembra 2021. godine, vršili zakonom predviđene poslove bezbjednosti, odnosno čuvali su javni red i mir na neprijavijenom javnom okupljanju u Cetinju. 

“Nakon probijanja sredstava za zapriječavanje prolaska lica, 4.09.2021. godine, kao i kordona policije, od strane grupe građana blokiran je magistralni put prema Podgorici, kod Belvedera, kao i prema Budvi. Za zapriječavanje puta su korišćene automobilske gume, putnička vozila, teretna motorna voziia, radne mašine, drvene prepreke, kamenje i drugi čvrsti materijal, a sve sa ciljem da se spriječi eventuaini dolazak eskorta sa štićenim ličnostima i kasnije održavanje ustoličenja mitropoiita Srpske pravoslavne crkve gospodina Joanikija” saopštio je Savjetu načelnik CB Podgorica.

“U skladu sa Zakonom o bezbjednosti saobraćaja na putevima službenici Uprave policije su povremeno zaustavijali saobraćaj iz razloga otkanjanja opasnosti za učesnike u saobraćaju, kao iz razloga održavanja javnog reda i mira i nesmetanog odvijanja saobraćaja na putnom pravcu Podgorica - Cetinje” saopšteno je iz CB Podgorica.

Načelnik CB Podgorica je saopštio da “odmah nakon što su se stekii uslovi za bezbjedno odvijanje saobraćaja, saobraćaj na putnim pravcima - Cetinje - Podgorica i Cetinje - Budva se nesmetano odvijao” kao i da su u vezi blokadom saobraćaja “obavještavali svi pisani i elektronski mediji, a zbog specifičnosti samog događaja, policijski službenici su u skladu sa mogućnostima, kao i trenutne situacije, u granici mogućeg, obavještavali građane koji su se zatekli na navedenom području, kao i na područjima gdje je iz navedenih razloga saobraćaj bio u zastoju”. 

Načelnik CB Podgorica je upoznao Savjet da su građani “za sva dodatna obavještenja mogli kontaktirati dežurni operativni centar Uprave policije - MUP-a, kao i dežurnu službu CB Podgorica i Odeljenja bezbjednosti Cetinje. 

Konačno, načelnik CB Podgorica, u odnosu na žalbene navode, izjasnio se da su preduzete mjere bile nužne i opravdane, da su bile privremenog karaktera i sprovedene su u skladu sa Zakonom i u funkciji opšte bezbjednosti građana.

Sa odgovorom Uprave policije Savjet je upoznao podnosioca pritužbe i ponudio mu da se dodatno izjasni na stajališta policije.

Savjet ocjenjuje da Uprava policije, kroz izjašnjenje CB Podgorica, nije pružila dovoljno uvjerljivo i argumentovano obrazloženje svoje odluke da ograniči slobodu kretanja. Posebno nedostaju pojašnjenja u pogledu legitimnosti, proporcionalnosti ali i otklanjanja sumnji o postojanju diskriminacije pri postupanju policije prema određenim kategorijama/grupama stanovništva.

Za Savjet su prihvatljive, opravdane i poželjne zakonite aktivnosti Uprave policije i Ministarstva unutrašnjih poslova koje doprinose sprječavanju širenja zarazne bolesti i zaštiti zdravlja stanovništva. Masovna javna okupljanja u tom pogledu imaju i nose poseban rizik. 

Međutim, Savjet je registrovao da su, u skladu sa tim, izostale aktivnosti Uprave policije istog dana u Podgorici, povodom dočeka patrijarha Srpske pravoslavne crkve u Podgorici (4. septembra 2021. godine) kao i prilikom ustoličenja u Beranama novog episkopa Budimljansko - nikšićke eparhije Srpske pravoslavne crkve (25. septembra 2021. godine). 

Posebni nedostatak u postupanju Uprave policije je što nije izdala saopštenje kojim obavještava javnost da će pristupiti blokadi saobraćajnica, predstavljajući na jasan i razumljiv način razlog zbog kojeg to radi. Takvo saopštenje je bila prilika da se pruže i sve potrebne tehničke informacije o blokadi (uključujući i podatke kome će eventualno biti omogućen saobraćaj - javni prijevoz, taksi i vozila hitnih službi, kao i koji su pouzdani alternativni pravci kretanja) te zamoliti građane da poštuju smjernice, upozorenja i naređenja policijskih službenika. Društveni pokreti i nevladine organizacije, kao i monitori ljudskih prava, javno su ukazali da su u blokadi bili i određeni alternativni putni pravci na koje su učesnike u saobraćaju usmjerili pojedini policijski službenici na prethodnim blokadama.

Savjet je ocjenio da je u konkretnom slučaju došlo do povrede prava gospodina Vlahovića i ostalih građana koji su se zatekli u policijskoj blokadi saobraćajnica. Odluka o blokadi saobraćajnica (za koju Savjetu nije obrazloženo ko je zapravo donio) nije javno objelodanjena niti je iskomunicirana sa javnošću. Savjet preporučuje Upravi policije da u sličnim situacija prema javnosti nastupi 24 sata prije planirane blokade.

Savjet je ocjenio da ograničavanje slobode kretanja, kroz policijsku blokadu, na više lokacija, saobraćajnica u Podgorici predstavlja arbiternu ad hoc odluku koja nije zadovoljila zahtjeve legaliteta, legitimiteta i proporcionalnosti.